تقریبا همه ما با واژه «واریس» آشنایی داریم و فکر میکنیم این عارضه فقط در ناحیه پا ایجاد میشود درحالی که واریس ممکن است در هر بخشی از سیاهرگهای بدن ایجاد شود که یکی از این مناطق بیضههاست! در قسمت فوقانی هر بیضه، شبکهای از سیاهرگها وجود دارد. اگر به هر دلیل این وریدها دچار اختلال شوند، واریس سیاهرگهای بیضه بهوجود میآید که به آن واریکوسل گفته میشود. واریکوسل امروزه شایعترین علت قابل درمان ناباروری مردانه محسوب میشود. در این مقاله دکتر ناصر شخصسلیم، متخصص ارولوژی و دانشیار دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی، شما را با علل، عوارض، راههای تشخیص و درمان این بیماری آشنا میکند.
به گزارش نبض ما، سیاهرگ ها مسئول خارج کردن خون از عضو و هدایت آن به طرف قلب هستند و برای این که خونی که به سمت بالا می رود به عقب برنگردد، داخل سیاهرگ ها دریچه هایی وجود دارند که از برگشت خون جلوگیری می کنند.
حالا اگر این دریچه ها خراب شوند، خون براحتی به طرف عقب برگشته و موجب اتساع سیاهرگ ها خواهد شد.
ناباروری مردان از تشخیص تا درمان
وقتی زوجی بدون جلوگیری با هم رابطه زناشویی دارند و بعد از یک سال خانم باردار نمی شود لازم است از نظر ناباروری بررسی شوند. بعد از معاینه بالینی از مرد آزمایش اسپرم گرفته می شود و براساس نتیجه آزمایش گفته می شود وضعیت اسپرم مرد طبیعی یا کم است یا اینکه هیچ اسپرمی وجود ندارد و نیاز به درمان های ناباروری پیش می آید. دلایل ناباروری مردانه مشخص است. دلایل بسیار متفاوت و متعددی وجود دارد. از آن جمله می توان به اختلالات هورمونی و کروموزومی بیماری های سیستمیک و عمومی ، عفونت های دستگاه تناسلی، انسداد دستگاه انتقال اسپرم، برخی ضربه ها، عوارض برخی جراحی ها و داروها، مصرف الکل، سیگار و... اشاره کرد.
قبل تعریف واریکوسل ( varicocel ) یا واریس بیضه بهتر است بدانید که واریس به زبان ساده یعنی گشاد شدن سیاهرگ ها و خراب شدن دریچه های آنها؛ این مسأله باعث عدم توانایی سیاهرگ ها در انتقال مطلوب خون به سمت قلب می شود؛ خون جمع شده در سیاهرگ ها، به تدریج باعث گشاد شدن این رگ ها شده واریس و علامت های آن مثل درد و … به وجود می آورد. بنابراین هر جا که سیاهرگی وجود داشته باشد؛ احتمال بروز واریس هم وجود دارد.
بیماری واریکوسل (varicocele) باعث بزرگ شدن رگ ها درون کیسه بیضه می شود. واریکوسل مشابه بیماری ورید واریسی (varicose vein) که در پا رخ می دهد می باشد. واریکوسل یکی از معمول ترین دلایل کاهش اسپرم و کاهش کیفیت اسپرم که می تواند باعث نازایی و ناباروری مردان شود، بااینحال همه انواع آن برروی تولید اسپرم تاثیری ندارند. درضمن واریکوسل می تواند باعث کوچک شدن بیضه ها نیز شود.
واریکوسل شایعترین بیماری قابل درمان در مردان است. بیماری واریکوسل در بیضه پسران جوان موجب عدم تخلیه خون در بیضه و بالا رفتن درجه حرارت بدن هم میشود.